سالروز شکست حصر سوسنگرد (59/8/26)

مکان عملیات: جبهه جنوبی، سوسنگرد

فرماندهی: مشترک

نوع تک: نیمه‌گسترده

ارگان‌های عمل‌کننده: مشترک(ارتش، سپاه، ستاد نیروهای نامنظم)

استعداد نیروهای درگیر: ایران؛ ۶ گردان پیاده و زرهی، عراق؛ ۸ گردان پیاده و زرهی

تلفات انسانی عراق: ۷۹۵ نفر

هدف عملیات: نجات سوسنگرد از خطر سقوط حتمی

 

بعد از ظهر روز 26 آبان سال 59 آخرین سربازان دشمن بعثی سوسنگرد را ترک کردند و این شهر دوباره به دست رزمندگان اسلام افتاد ولی این واقعه که اهواز را از تیررس دشمن خارج ساخت در اغلب تقویم ها ثبت نشده است.

سوسنگرد یکی از شهرهای تابع شهرستان دشت آزادگان است که در اوایل جنگ کنترل آن به دست دشمن بعثی افتاد ولی با توجه به اینکه این شهر برای تصرف اهواز که هدف اساسی عراق در جنگ بود بسیار مهم و حیاتی به حساب می آمد خارج شدن آن از دست دشمن برای رزمندگان ایرانی بسیار حائز اهمیت بود و سرانجام از خود گذشتگی آنها با تعداد نیروها و ادوات جنگی بسیار کمتر از دشمن باعث شد این شهر در 26 آبان ماه سال 1359 از دست دشمن خارج شد و اینگونه رویای تصرف مرکز خوزستان از سوی عراقی ها با فداکاری سربازان ایرانی نقش بر آب شود.

 

منطقه ای که سوسنگرد در آن قرار داشت جبهه میانی خوزستان بود و منطقه ای وسیع شامل حمیدیه، سوسنگرد و بستان را شامل می شد. عراق با کنترل آن می توانست در هر قسمت از آن به جاده اصلی اهواز - حمیدیه - سوسنگرد و بستان دست پیدا کند.

               

عراق در این منطقه دارای یک لشکر زرهی با سه تیپ، یک گردان نیروهای مخصوص، یک گردان پیاده، دو گردان کماندو، یک گردان شناسایی و 900 نفر از افراد «جیش الشعبی» مستقر کرده بود در حالیکه کل نیروهای ایرانی را تیپ سوم لشکر 92 زرهی، رزمندگان سپاه پاسداران، نیروهای ژاندارمری سوسنگرد و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران تشکیل می داد.

 

بعد از متوقف شدن پیشروی دشمن در جنوب غربی اهواز و عدم موفقیت آنان برای اشغال این شهر، تلاش اصلی دشمن معطوف به این موضوع شد تا در غرب، محور اهواز - حمیدیه - سوسنگرد - بستان را قطع کند و به ترتیب تقدم ابتدا حمیدیه یا سوسنگرد و یا بستان را اشغال کند.

بدین ترتیب از اوایل آبان ماه سال 1359 ارتش عراق پس از استقرار لشکر 9 زرهی در جنوب هویزه، شهر سوسنگرد را از جهات مختلف مورد تهدید قرار داد.

در روز 22 آبان فعالیت دشمن اطراف سوسنگرد افزایش یافت و هلی کوپترهای عراقی مواضع پدافندی ایران که در محور حمیدیه - سوسنگرد مستقر بودند را گلوله باران کردند و در ساعت هشت و 45 دقیقه همان روز شهر سوسنگرد بمباران شد و توپخانه دشمن از ساعت چهار تا هفت صبح آتش خود را به روی شهر سوسنگرد فرو می ریخت. نیروهای هوایی و توپخانه های ایران نیز متقابلا در محور طلائیه - هویزه - سوسنگرد واحدهای دشمن را بمباران کردند.

                     

در روز 23 آبان از ساعت چهار و 30 دقیقه صبح شهر سوسنگرد از همه طرف زیر باران گلوله توپخانه دشمن قرار گرفت و بالگردهای دشمن نیز محور حمیدیه - سوسنگرد را مورد حمله قرار دادند و در پوشش این آتش سنگین واحدهای زرهی دشمن از سمت غرب و جنوب به طرف سوسنگرد به حرکت درآمدند این در حالی بود که نیروهای مردمی و سپاه پاسداران و ژاندارمری مستقر در سایر محورها تنها مجهز به سلاح سبک و ضد تانک بودند.

 

پس از آغاز حمله دشمن به سوسنگرد و محاصره آن و مقاومت شجاعانه مردم شهر که اجازه ندادند نیروهای بعثی، شهر را به طور کامل اشغال کنند سوسنگرد سه روز در محاصره کامل دشمن قرار داشت.

در ساعت شش و 30 دقیقه صبح روز 26 آبان ماه یگان هایی از نیروهای مسلح کشور متشکل از تیپ دو و تیپ سه از لشکر 92 زرهی اهواز، گروه رزمی 148 پیاده از لشکر 77 خراسان، گروه رزمی 37 زرهی شیراز، گروه جنگ های نامنظم شهید چمران با پشتیبانی آتش توپخانه و نیروهای هوایی و هوانیروز به منظور شکست حصر سوسنگرد دست به حمله زدند.

 

گروه های جنگ های نامنظم شهید چمران در محور ابوحمیظه - سوسنگرد پیشروی کردند و رزمندگان سپاه و نیروهای مردمی در محور سوسنگرد - دهلاویه در مقابل تهاجم دشمن مقاومت می کردند. هنگ ژاندارمری سوسنگرد نیز دوشادوش سایر رزمندگان در دفاع از شهر سوسنگرد شرکت داشت.

تیپ سه لشکر 92 زرهی در یک اقدام به موقع آبادی «سبحانی» را آزاد کرد و عملیات شمالی دشمن با ناکامی مواجه شد.

تیپ دو لشکر 92 زرهی و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران در شمال و جنوب جاده حمیدیه - سوسنگرد به پیشروی خود ادامه دادند و نیروهای دشمن را از دو طرف مورد تهاجم قرار دادند.

 

ساعت 12 روز 26 آبان تلاش دشمن برای اشغال سوسنگرد در هم شکسته شد و کم کم آثار شکست و عقب نشینی در آنان نمایان شد. در بعد از ظهر همان روز عقب نشینی دشمن در شرق سوسنگرد به طرف جنوب آغاز شد و نیروهای دشمن تلاش می کردند تا هرچه سریعتر خود را از مهلکه نجات دهند و به جنوب کرخه عقب بکشند.

 

سرانجام در واپسین ساعت های روز 26 آبان تمام نیروهای دشمن صحنه نبرد را ترک و به سمت جنوب فرار کردند، تیپ دو لشکر 92 زرهی همراه سایر رزمندگان به سوسنگرد رسید و نیروهای دشمن در شمال غرب سوسنگرد به مواضع پدافندی خود عقب نشینی کردند و شهر به کنترل کامل نیروهای جمهوری اسلامی ایران درآمد.

اما این عملیات پیروزمندانه چند نکته جالب دارد که مهمترین آنها صدور فرمان امام خمینی(ره) در روز 25 آبان ماه یعنی یک روز قبل از آزادسازی سوسنگرد بود که آن امام(ره) فرمودند بایستی تا فردا سوسنگرد آزاد شود و رزمندگان اسلام در پاسخی سریع و بی درنگ به فرمان رهبر خود فردای همان روز دشمن متجاوز را از خاک کشور بیرون راندند و سوسنگرد را آزاد کردند.

همچنین در این عملیات نیز حضور مردم به خصوص مردم عرب منطقه در مقاومت در برابر دشمن چشمگیر بود و آنها همانند خرمشهر و آبادان سدی محکم در مقابل دشمن بودند.

 

نکته دیگر اینکه در همه تقویم های کشور اسمی از سالروز آزادسازی و فتح سوسنگرد به میان نیامده و در حالیکه وقایعی با اهمیت کمتر در تقویم ثبت شده چنین واقعه ای که فرزندان انقلاب و ایران اسلامی دلاورانه در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح مقاومت کردند و با حمله ای از سر ایمان و اخلاص دشمن را به بیرون از شهر راندند در تقویم ثبت نشده است.(مهر)

نقش آفرینی‌های ماندگار مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در آزادسازی سوسنگرد:

 عملیات آزادسازی سوسنگرد که با دریافت فرمان قاطعانه حضرت امام (ره) مبنی بر اینکه سوسنگرد تا فردا باید آزاد شود و درایت، هوشمندی و ولایت پذیری آیت الله العظمی امام خامنه‌ای در 26 آبانماه سال 59 انجام شد نقطه عطفی راهبردی و جدی در فراهم سازی زمینه‌های تحول در وضعیت جنگ و پیشبرد هدف بیرون راندن اشغالگران بعثی و دست یابی به پیروزی‌های سرنوشت ساز در تداوم دفاع مقدس بشمار می‌رود. نقش آفرینی‌های ماندگار و سرنوشت ساز رهبر معظم انقلاب اسلامی، در کسوت نمایندگی حضرت امام (ره) در شورای عالی دفاع و در قامت یک بسیجی ولایتمدار و مخلص در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل بویژه در مقطع آزاد سازی سوسنگرد و دفع تهدید از اهواز و جلوگیری از اشغال خوزستان، آموزه‌های گرانقدری را فراروی جوان قرار داده است. ولایت‌پذیری و ولایت مداری آیت الله العظمی خامنه‌ای در دوران دفاع مقدس و تبعیت همه جانبه معظم له از ولی فقیه زمان از جمله در اجرای فرمان تاریخی و راهبردی حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر اینکه «سوسنگرد باید آزاد شود» از درس‌های مهم و هدایت بخش جبهه انقلاب اسلامی است. آزادسازی سوسنگرد از نقاط درخشان و الهام بخش تاریخ 8 سال دفاع مقدس و مقدمه خروج تدریجی جبهه‌های نبرد از بن بست ناشی از رویکرد بنی‌صدر و تفکر لیبرالی جاری در صحنه اداره جنگ تلقی می شود.

 

هجوم سراسری و اشغال سریع بخش هایی از خاک مقدس میهن اسلامی که در اثر غفلت بنی صدر و عدم آمادگی مناسب نیرو های مدافع کشور صورت گرفت شرایط خاصی که دلالت بر فرسایش و فقدان یک اراده و اقدام شجاعانه و تعیین کننده داشت نیازمند طراحی و اجرای یک عملیات تاثیرگذار بر جبهه دشمن و روحیه بخش در جبهه خودی بود.

نامه سرنوشت ساز:

سرکار سرهنگ قاسمی

فرمانده لشکر 92 زرهی اهواز

با سلام

شنیدم تیمسار ظهیرنژاد به شما تلفن کردند که تیپ 2 وارد عمل نشود، مگر بنا به امر و منظورشان امر آقای رئیس جمهور است.من این عدول از تصمیم عصر را قابل توجیه نمی دانم. این به معنای تعطیلی یا به ناکامی کشاندن عملیات فردا است.

استعداد دشمن چنان است که آن 2 گروهان پیاده، یارای کار درستی در برابر آن ندارند و اگر تیپ وارد عمل نشود در حقیقت تک انجام نگرفته است. صبح اگر برای تصمیم نهایی بخواهیم منتظر آمدن تیمسار ظهیرنژاد بمانیم، وقت خواهد گذشت.

جوانان ما در سوسنگرد حداکثر تا صبح مقاومت خواهند کرد و صبح زود اگر ما قدری بار دشمن را سبک نکنیم همه نابود خواهند شد و  شهر کاملا سقوط خواهد کرد.

خلاصه این که به نظر و تشخیص ما کار باید همان روال که عصر صحبت شده پیش برود، تیپ آماده باشد که صبح وارد عمل شود. در غیر این صورت مسئولیت سقوط سوسنگرد با هر کسی است که از این تصمیم عدول کرده است».

والسلام

سید علی خامنه ای

....................................................................................